mapa strony

tutaj jesteś: Strona Główna >> Nauka

Dyscypliny naukowe

---

Ważną częścią sumeryjskiej prozy jest piśmiennictwo naukowe, którego początki sięgają połowy III tysiąclecia p.n.e. Wiedza była uznawana za dyscyplinę objawioną, co w rezultacie określało jej charakter jako domeny czcigodnej, w pewnej mierze uświęconej. Wiedzy nie można było wyjawić każdemu, lecz tylko wybranym, uznanym za godnych uczestnictwa w jej uprawianiu. Tymi godnymi byli przeważnie kapłani. Działało to hamująco na jej rozpowszechnienie.

Od zarania cywilizacji sumeryjskiej nauka znajdowała się pod wpływem religii, co znalazło odbicie w większości dzieł. Ponieważ wiedza pochodziła od bogów, miała charakter statyczny. A nauka, będąc ściśle powiązana ze światopoglądem religijnym ówczesnych mieszkańców Mezopotamii, była na jego usługach. W wyniku tego nie było wiele miejsca w tej dziedzinie ani na oryginalność, ani na twórczą pracę jednostki. Przeważał natomiast kult tradycji i co za tym idzie – nakaz powtarzania dzieł przeszłości, które uważano za niedoścignione wzorce. Były one wielokrotnie kopiowane, więc trudno dzisiaj ustalić ich wiek, a twórczość naukowa niewiele zmieniała się na przestrzeni setek lat. Autorzy, podobnie jak rzemieślnicy nie troszczyli się o przekazywanie wspomnień o sobie, pozostawiając i tę dziedzinę piśmiennictwa anonimową.

Impulsem, który skłonił Szumerów do dociekań naukowych była prawdopodobnie przyroda. Ówcześni ludzie, żyjąc w bezpośrednim kontakcie z przyrodą, odbierali zmysłami jej zjawiska. Przyroda wywoływała wiele doznań, takich jak lęk, ciekawość, zdziwienie lub zadowolenie. Wiele przemawia za tym, że one były pierwszymi bodźcami do prowadzenia przyszłych badań. Jednocześnie działała niczym nie hamowana wyobraźnia, która tworzyła fantastyczne wizje otaczającego świata. Ówcześni ludzie przystępując do badań rzeczywistości oraz zjawisk przyrody chcieli otrzymać odpowiedź na pytania, co to jest i jakie to jest - nie analizując skąd się bierze i dlaczego istnieje.

Boskie prawa me wyjaśniały, dlaczego ciała kosmiczne i wiele zjawisk cywilizacji są utrzymywane w stanie harmonijnego działania. Działanie to zaplanowali bogowie, którzy stworzyli wszystkie te prawa i w nich mieściła się cała mądrość i nauka. Prawa me wiecznie rządziły światem. Starożytny pisarz, opisując wykradzenie przez Inannę tabliczek me z Eridu od boga Enkiego, niektóre z nich wyliczył.

Na podstawie informacji zaczerpniętych z zachowanych tekstów sądzić można, że koncepcje myślicieli szumerskich (sumeryjskich) dotyczące organizacji funkcjonowania świata rozróżniły się od poglądów innych mędrców na ten temat. Szumerowie uważali, że świat powstał z woli bogów, ale rządziły nim prawa me.

Pierwszym celem jakim stawiali sobie Szumerowie była chęć poznania rzeczywistości. Wyrażało się to między innymi w ciągłym zestawieniu znaków pisarskich, określających pojęcia. W rezultacie takiego postępowania otrzymano zestawienia nazw przedmiotów, minerałów, zwierząt oraz imion bogów. W ten sposób powstały pierwsze na świecie zręby systematyki naukowej, wykonanej w celu uporządkowania otaczającej rzeczywistości.

Pierwsze pytania dotyczyły powstania świata i ludzi oraz przyczyny, dla której oni istnieją. Wyobraźnia odpowiadała na nie przez pryzmat wiary i w siły tajemnicze i cudotwórcze. Nastawienie umysłu na życie doczesne sprzyjało wiedzy, która uczyła jak unikać nieszczęścia i uwalniać się od niego. Tak rozwinęła się nauka pojmowana jako odczytywanie przyszłości, wykładana głównie przez kapłanów oraz znawców tej dyscypliny.

Sposób rozumowania Szumerów różni się od współczesnego. U Szumerów rozum, jako narzędzie myślenia, służył wyobraźni i doświadczeniu. Inaczej jest w nauce nowożytnej, gdzie wyobraźnia ma rolę służebną i musi dostosować się do postępowania empirycznego, opartego na operacjach rozumowych. W naukowych dociekaniach Szumerów często była stosowana obserwacja tam, gdzie powinno być doświadczenie, rozum zaś niejednokrotnie mylnie łączył doświadczenie ze skutkiem. Całość rozumowania nie była kontrolowana, jak czyni się to obecnie, ale opierała się przede wszystkim na analogiach do zjawisk czerpanych z życia ludzi, a nie na rozumowym zbadaniu samego zjawiska – np. błyskawice i grzmoty tłumaczone były na wzór ludzkiego gniewu, gdzie analogii dostarczała wyobraźnia. Nie znano zasad opracowań naukowych od strony teoretycznej. Nauka w Szumerze miała zastosowanie czysto praktyczne.

W tych warunkach rozwijała się nauka w prawdzie dążąca do poznania rzeczywistości, ale będąca jednocześnie pod wpływem religii i zajmująca się niejednokrotnie przepowiadaniem przyszłości i stosowaniem magii. Dyscypliny naukowe uprawiali głównie kapłani, pozwalając z jej dobrodziejstw korzystać tylko wybranym. Zakaz ten nie odnosił się do czytania podręczników, ale bardziej do ich interpretowania. Wszystkie dziedziny wiedzy traktowane były na równi z racji swojego boskiego pochodzenia, wszystkie były ścisłe i niepodważalne.

data utworzenia: 18.02.2015
ostatnia aktualizacja treści: 18.02.2015

źródła:
Tajemnice Glinianych Tabliczek - Antoni Mierzejewski

kontakt
statystyka wejść